‘Kan ik deze week even een biertje komen drinken?’ Dat appje kreeg ik van een van de gasten uit de jongerengroep waarmee Judith en ik al een tijdje optrokken. Natuurlijk kon dat!
Eenmaal op de bank geploft en met het beloofde biertje, barstte hij los. Hij moest een keuze maken voor een goede stageplek en had meerdere opties. Zijn ouders adviseerden de meest veilige (en in hun ogen meest verstandige) optie: bij een bedrijf in de buurt. Maar hij leek zelf meer interesse te hebben in een andere plek, ver van huis. Hij moest een keuze maken en kwam bij ons advies inwinnen.
 
Vorige week las je dat de vaardigheid van het maken van keuzes zich steeds beter ontwikkelt naarmate een jongere ouder wordt. Eerst kan een tiener totaal nog niet de consequenties overzien en zijn keuzes vooral gebaseerd op eigenbelang. Dan krijgen leeftijdsgenoten een grotere invloed. Pas tussen de 17 en 25 jaar leert een jongere steeds meer de gevolgen van keuzes te overzien. Niet langer speelt alleen de emotie een rol, maar ook de ratio ontwikkelt zich.

Beïnvloeders

De omgeving van tieners heeft een belangrijke invloed op de keuzes die ze maken. In het boek Puberbrein Binnenstebuiten worden de volgende beïnvloeders genoemd:

• Thuis
  De thuissituatie, waarbij vooral ouders een belangrijke rol spelen
• School
  De cultuur op school en informatie die ze van leraren krijgen
• Peers
  De sociale netwerken met leeftijdsgenoten, zowel online als offline
• Overige opvoeders
  Buurtgenoten, professionals of vrijwilligers van sportvereniging, kerk of buurtcentrum 

Als je met tieners optrekt kijken zij naar het leven dat je leidt en de keuzes die jij maakt. Je bent één van de ‘overige opvoeders’ en daarmee ook een voorbeeld voor hen. Tieners hechten waarde aan wat jij zegt of vindt. En naarmate je jezelf daarvan meer bewust bent, kun je daar ook steeds meer betekenis aan geven.
 

Dit moet je weten om tieners te helpen kiezen

 

• Jongvolwassenen (17-25 jaar) vergaren bij alle beïnvloeders informatie om hun mening of moeilijke keuze te toetsen.
  Dikwijls dagen tieners uit en hebben ze kritiek op de mening of het gedrag van volwassenen. Toch hebben ze je feedback nodig. Deel daarom met hen jouw indrukken, ervaringen en adviezen. Jouw input helpt hen om een beslissing te nemen. En neem dat geschop niet te persoonlijk op!
• Bied een luisterend oor en wees voorzichtig met ‘wijze raad’.
  Luister naar de zorgen van een tiener en leef je daarin in, heb empathie. Kom vooral niet te snel met anekdotes van jezelf als tiener. Praat ook niet te snel over een oplossing, want dat is waarschijnlijk de oplossing van een volwassene. Tieners zijn erbij gebaat dat je gewoon luistert en hen begrijpt.
• Stel open en niet-suggestieve vragen.
  Zo stimuleer je het denken van een jongere en biedt je hen de ruimte voor een gesprek of discussie. Het taalgebied in de hersenen ontwikkelt zich in deze periode steeds sterker, waardoor ze er ook lol aan beleven om hun groeiende mondigheid in te kunnen zetten.
• Tieners zijn energiek en soms roekeloos. Iets verbieden is niet de beste manier om hen tegen zichzelf te beschermen.
  Beter kun je een gesprek aangaan en ze uitdagen met vragen die hen laten nadenken. Zo maken tieners een mentale voorstelling van de consequenties.
• Tieners van 10 tot 17 jaar hebben het nodig dat consequenties van hun keuzes inzichtelijk worden gemaakt.
  Daartoe zijn ze zelf nog niet goed in staat. Help hen door bijvoorbeeld een lijst met de verschillende keuze-opties te maken en schrijf samen de (mogelijke) gevolgen op.  Met jouw hulp kunnen ze beter de gevolgen van hun keuzes overzien.
• Ook als een tiener na een gesprek met jou een andere route kiest dan dat jij zou doen, is je input zinvol geweest.
  De keuze is gemaakt mede dankzij jouw terugkoppeling. Onderschat niet welke waarde dat heeft, ook in het helpen ontwikkelen om keuzes te maken. 

Zo maak je als jeugdleider een enorm verschil voor de tieners in je jeugdgroep. Ze zullen je heus niet altijd de waardering geven, maar weet dat jij als een van de beïnvloeders van groot belang bent!
 
Hoe het verhaal waarmee ik de blog begon is afgelopen? Wij hebben hem die avond vooral vragen gesteld en hem de beweegreden van de ene of andere optie onder woorden laten brengen. Uiteindelijk heeft hij na het gesprek alle input en verschillende kanten afgewogen. Hij volgde niet de keuze van zijn ouders en koos voor de optie ver van huis.

Oh, en eerlijk: ik heb het die avond niet kunnen laten om iets te zeggen over ‘wat ik zou doen als ik hem was’. Met de kennis van nu vraag ik me af hoe helpend dat is geweest...

Deze blog is onderdeel van de Tienerbreinmaand van Navigators LEF. In deze post vind je alle blogs over het tienerbrein op een rijtje.

Deze blog is geschreven door Roy Vogelaar. Roy heeft een groot hart voor jongeren en heeft in verschillende (missionaire) jongerenprojecten ervaring opgedaan in het werken met jongeren. Hij is getrouwd met Judith en is naast gek op haar ook gek op mensen, drop en goede boeken. Roy werkt als trainer bij LEF.